ISO 9000 là gì? Định nghĩa và các nội dung chính của tiêu chuẩn

Áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế và chứng nhận hệ thống quản lý tại doanh nghiệp đã và đang trở thành xu hướng và gần như là yêu cầu bắt buộc trong một số trường hợp nhất định. Hệ thống quản lý chất lượng cùng bộ tiêu chuẩn ISO 9000 ra đời đã đem lại vô vàn lợi ích cho doanh nghiệp. Nhằm đáp ứng nhu cầu nghiên cứu và hiểu rõ hơn về tiêu chuẩn này, Vinacontrol CE Hồ Chí Minh sẽ cung cấp những nội dung liên quan dưới đây.

>>> ĐỌC THÊM CÁC BÀI VIẾT KHÁC:

• 20+ Mẫu sơ đồ tổ chức công ty theo loại hình, lĩnh vực, bộ phận

1. ISO 9000 là gì?

1.1 Bộ tiêu chuẩn ISO 9000

ISO 9000 là gì? Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 liên quan tới việc quản lý chất lượng là một tiêu chuẩn được biết đến và áp dụng rộng rãi của tổ chức ISO (tổ chức tiêu chuẩn quốc tế). ISO 9000 quy định, mô tả về một hệ thống quản lý chất lượng. Mục tiêu của bộ tiêu chuẩn này là cải tiến hoạt động của tổ chức thông qua quy trình, hướng dẫn và các công cụ cần thiết để đảm bảo rằng sản phẩm và dịch vụ đáp ứng các yêu cầu từ thị trường và thúc đẩy một sự cải tiến chất lượng nhất quán.

>>> THAM KHẢO THÊM: 35+ Ý tưởng trò chơi team building trong nhà đơn giản, hiệu quả

Bộ ISO 9000 bao gồm các tiêu chuẩn sau:

• ISO 9001:2015: Hệ thống quản lý chất lượng – Yêu cầu
• ISO 9000: 2015: Hệ thống quản lý chất lượng – Cơ bản và từ vựng (định nghĩa)
• ISO 9004: 2018: Quản lý chất lượng – Chất lượng của một tổ chức – Hướng dẫn để đạt được thành công bền vững (cải tiến liên tục)
• ISO 19011: 2018: Hướng dẫn Hệ thống Quản lý Kiểm toán

ISO 9000 không dành riêng cho bất kỳ ngành nào và có thể được áp dụng cho các tổ chức ở mọi quy mô.

>>> XEM THÊM: Cpk là gì? Chỉ số có ý nghĩa quan trọng trong công tác quản lý chất lượng

1.2 Lịch sử hình thành

ISO 9000 được công bố lần đầu tiên vào năm 1987 bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hoá Quốc tế (ISO). Các tiêu chuẩn đã trải qua các lần sửa đổi vào năm 2000 và 2008. Các phiên bản gần đây nhất của tiêu chuẩn, ISO 9000: 2015 và ISO 9001: 2015, đã được xuất bản vào tháng 9 năm 2015.

ISO 9000 có nguồn gốc từ BS 5750, một tiêu chuẩn được phát triển bởi Viện Tiêu chuẩn Anh. Nó được xuất bản vào năm 1979 và được coi là tiêu chuẩn chất lượng hệ thống quản lý đầu tiên. BS 5750 đã thay thế các tiêu chuẩn ngành cụ thể và cung cấp một loạt tiêu chuẩn cho tất cả các ngành công nghiệp ở Vương quốc Anh. ISO đã xuất bản phiên bản đầu tiên của ISO 9000 dựa trên tiêu chuẩn BS 5750. Hai tài liệu có cấu trúc tương tự, với ba mô hình cho QMS. Với điều này, ISO 9000 dường như được coi là phiên bản quốc tế của BS 5750.

>>> XEM NGAY: 15 Lý do nghỉ việc thuyết phục [kèm mẫu] cùng các gợi ý chi tiết

ISO 9000 đã trải qua 05 phiên bản, bao gồm cả bản phát hành đầu tiên. Tiến trình phát hành phiên bản mới như sau:

Năm 1987. Bản phát hành đầu tiên có ba tiêu chuẩn QMS:

• Năm 9001 tập trung vào thiết kế;
• Năm 9002 tập trung vào QA trong sản xuất; và
• Năm 9003 tập trung vào QA trong quá trình kiểm tra cuối cùng.

Năm 1994. Nhấn mạnh đến hành động phòng ngừa QA và hậu kỳ của QA. Nó yêu cầu rất nhiều tài liệu.

Năm 2000. Giảm số lượng tài liệu cần thiết, thay thế tất cả ba tiêu chuẩn cũ và tập trung vào quản lý quy trình và đo lường hiệu suất quy trình.

Năm 2008. Không có thay đổi lớn nào trong ấn bản này mà là giải thích rõ hơn để cải thiện tính nhất quán với các tiêu chuẩn ISO khác.

Năm 2015. Đây là phiên bản mới nhất. Cấu trúc đã được sửa đổi để giúp dễ dàng tích hợp ISO 9000 với các tiêu chuẩn quốc tế khác. Nó cũng tập trung vào sự hài lòng của khách hàng, đo lường hiệu suất và ít mang tính quy định hơn.

>>> ĐỌC THÊM: WBS là gì? 5 Gợi ý giúp phân chia cấu trúc công việc hiệu quả

1.3 Nguyên tắc trong quản lý chất lượng theo ISO 9000

7 nguyên tắc chính trong quản lý chất lượng theo ISO 9000 gồm các nguyên tắc như sau:

• Tập trung vào khách hàng – Đầu tiên quản lý chất lượng cần tập trung vào việc thỏa mãn kỳ vọng của khách hàng và đáp ứng các nhu cầu thực tế của họ
• Sự lãnh đạo – Hỗ trợ Ban lãnh đạo thành lập thống nhất các mục tiêu và hướng đi ở tất cả các cấp và xây dựng các điều kiện để gắn kết với các thành viên của tổ chức trong việc đạt được các mục tiêu chất lượng của công ty
• Gắn kết của các thành viên – Đạt được và duy trì(ở mọi cấp độ trong công ty) đợi ngũ nhân sự có thẩm quyền, được giao nhiệm vụ,  có sự gắn kết để nâng cao khả năng sáng tạo và cung cấp giá trị của tổ chức.
• Phương pháp tiếp cận quá trình – Mang lại kết quả nhất quán và có thể được dự đoán qua việc quản lý, sử dụng hiệu quả các hoạt động theo một quy trình nhất quán
• Cải tiến – Duy trì và vận hành, tập trung vào cải tiến trong toàn tổ chức
• Quyết định dựa trên các căn cứ – Sử dụng những dữ liệu phân tích và đánh giá thông tin khi đưa ra các quyết định để tạo ra kết quả mong muốn.
• Quản lý mối quan hệ – Duy trì tốt các mối quan hệ với các bên liên quan như các đối tác, nhà cung cấp để đạt được thành công bền vững.

>>> XEM THÊM: Khóa đào tạo chuyên gia đánh giá nội bộ ISO 45001:2018

2. Lợi ích của doanh nghiệp khi áp dụng ISO 9000

Khi thực hiện một hệ thống quản lý chất lượng có thể cung cấp cho các tổ chức những lợi ích sau:

• Hiểu rõ ràng về các mục tiêu và các cơ hội kinh doanh mới.
• Xác định và giải quyết các rủi ro liên quan đến tổ chức.
• Đổi mới sự nhấn mạnh vào việc đặt khách hàng lên hàng đầu. Thiết lập các tiêu chuẩn về cách thức sản phẩm hoặc dịch vụ của tổ chức sẽ đáp ứng nhu cầu của khách hàng và các bên liên quan trong một tập hợp các yêu cầu quy định.
• Đáp ứng các yêu cầu luật định và quy định cần thiết.
• Tổ chức và liên kết quy trình để tăng năng suất và hiệu quả. Giúp tổ chức xây dựng, duy trì và liên tục cải tiến QMS của mình với mục tiêu cuối cùng là cung cấp chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ tốt nhất.
• Giảm chi phí sản xuất vì các tiêu chuẩn và kiểm soát được áp dụng đã cắt giảm các sai lầm tốn kém và mất thời gian. Tập trung vào quá trình cũng cho phép các tổ chức sử dụng nhân sự, nguồn lực và thời gian một cách hiệu quả nhất.
• Mang lại cho tổ chức lợi thế cạnh tranh vì sự tuân thủ nâng cao danh tiếng của tổ chức.
• Nhiều tiêu chuẩn QMS dành riêng cho ngành dựa trên ISO 9000, chẳng hạn như ISO 13485, được sử dụng trong ngành y tế. ISO 9000 thường được tích hợp với các tiêu chuẩn dành riêng cho ngành.

>>> XEM THÊM: Báo giá chi phí chứng nhận ISO 9001:2015 bao nhiêu?

3. Sự khác nhau giữa ISO 9000 và ISO 9001

ISO 9000 là một bộ, hay họ, các tiêu chuẩn quản lý chất lượng, trong khi ISO 9001 là một tiêu chuẩn trong họ. Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 cũng chứa một tiêu chuẩn riêng có tên là ISO 9000. Tiêu chuẩn này đưa ra các nguyên tắc cơ bản và từ vựng về hệ thống quản lý chất lượng (QMS).

ISO 9001 mô tả những yêu cầu cần có  một cách cụ thể để xây dựng và duy trì một hệ thống quản lý chất lượng được nhắc đến trong ISO 9000. Cụ thể hơn, ISO 9001 mô tả các yêu cầu để xây dựng QMS còn ISO 9000 đưa ra định nghĩa về một hệ thống quản lý chất lượng. Nó cung cấp các hướng dẫn để giải thích các yếu tố được yêu cầu trong ISO 9001, ISO 9002 hoặc ISO 9003.

>>> ĐỌC THÊM: Mô hình SERVQUAL và 6 Tranh cãi về Độ tin cậy

► Nội dung tiêu chuẩn ISO 9000 gồm:

Phạm vi áp dụng

Các khái niệm cơ bản và nguyên tắc quản lý chất lượng

• Các nguyên tắc quản lý chất lượng;
• Xây dựng hệ thống quản lý chất lượng sử dụng các khái niệm và nguyên tắc cơ bản.

Thuật ngữ và định nghĩa

• Thuật ngữ liên quan đến con người;
• Thuật ngữ liên quan đến tổ chức;
• Thuật ngữ liên quan đến hoạt động;
• Thuật ngữ liên quan đến quá trình;
• Thuật ngữ liên quan đến hệ thống;
• Thuật ngữ liên quan đến yêu cầu;
• Thuật ngữ liên quan đến kết quả;
• Thuật ngữ liên quan đến dữ liệu, thông tin và tài liệu;
• Thuật ngữ liên quan đến khách hàng;
• Thuật ngữ liên quan đến đặc tính;
• Thuật ngữ liên quan đến hành động;
• Thuật ngữ liên quan đến đánh giá.

Phụ lục A (tham khảo) mối quan hệ giữa các khái niệm và biểu diễn các mối quan hệ dưới dạng sơ đồ.

>>> XEM THÊM: Tư vấn ISO 9001:2015 – Cấp chứng chỉ ISO 9001

4. Chứng nhận ISO 9000 thế nào?

Trên thực tế không có khái niệm chứng nhận ISO 9000. Khi doanh nghiệp có nhu cầu chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng, chứng nhận ISO 9001 sẽ là phương án duy nhất. ISO 9001 là tiêu chuẩn đưa ra các tiêu chí cho hệ thống quản lý chất lượng và cũng là tiêu chuẩn duy nhất trong bộ ISO 9000 mà một tổ chức có thể chứng nhận. Mặc dù chứng chỉ ISO 9001 không phải là yêu cầu quy định, nhưng ISO báo cáo rằng “hơn một triệu công ty và tổ chức tại hơn 170 quốc gia đã chứng nhận ISO 9001”.

Vậy, qua đây ta có câu trả lời cho câu hỏi ISO 9000 là gì? Tóm lại, nó là một tiêu chuẩn quốc tế dựa trên nguyên tắc mô tả một hệ thống quản lý chất lượng mà các tổ chức có thể sử dụng để có hiệu quả hơn và cải thiện sự hài lòng của khách hàng.

Vừa rồi là mọi thông tin về ISO 9000 mà Vinacontrol CE Hồ Chí Minh đã giới thiệu đến bạn. Mọi yêu cầu liên quan đến chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng hoặc đào tạo nhận thức, đánh giá viên nội bộ theo ISO 9001, quý khách hàng vui lòng liên hệ chúng tôi qua Hotline miễn cước 1800.646.820, email  vncehcm@vnce.com.vn hoặc chat ngay với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh nhất.

>>> XEM THÊM CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

• ISO 14001:2015 là gì? Tiêu chuẩn hệ thống quản lý môi trường
• Tìm hiểu về ISO là gì? 7 tiêu chuẩn phổ biến hiện nay
• Tiêu chuẩn ISO 2768 | Các yêu cầu về đánh giá chất lượng sản phẩm cơ khí
• 2 Phút hiểu hết về Biểu đồ Histogram trong quản lý chất lượng
• Giám định máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất Vinacontrol