Cập Nhật Các Chỉ Tiêu Quan Trắc Môi Trường Lao Động Mới Nhất 2025

Quan trắc môi trường lao động là quá trình thu thập, phân tích và đánh giá các yếu tố tại nơi làm việc nhằm kiểm soát rủi ro, bảo vệ sức khỏe người lao động và phòng ngừa bệnh nghề nghiệp. Theo Nghị định 44/2016/NĐ-CP, doanh nghiệp cần đo đạc đầy đủ các chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động, nhất là trong những ngành nghề có yếu tố độc hại hoặc nguy hiểm. 

Vậy đâu là những chỉ tiêu quan trọng nhất cần phải đo kiểm? Cùng Vinacontrol CE HCM tìm hiểu ngay trong bài viết này!

1. Top 06 các chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động mới nhất 2025

Dưới đây là 6 chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động quan trọng nhất mà doanh nghiệp cần nắm.

1.1 Nhóm chỉ tiêu về vi khí hậu

Trong môi trường lao động, các yếu tố vi khí hậu đóng vai trò quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và hiệu suất làm việc. Đây là nhóm chỉ tiêu cơ bản mà doanh nghiệp cần theo dõi thường xuyên, bao gồm:

• Nhiệt độ: Ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng làm việc và sức khỏe. Nhiệt độ cao dễ gây say nóng, mất nước, còn nhiệt độ thấp làm giảm tập trung, tăng nguy cơ bệnh hô hấp.
• Độ ẩm: Quyết định khả năng điều hòa thân nhiệt và sự thoát mồ hôi. Độ ẩm cao tạo điều kiện cho nấm mốc, vi sinh vật phát triển, trong khi độ ẩm thấp gây khô da và khó chịu.
• Tốc độ gió: Góp phần làm mát, phân tán bụi và khí độc. Tuy nhiên, gió mạnh hoặc hướng gió không phù hợp có thể gây nhiễm lạnh hoặc làm lan truyền chất ô nhiễm.
• Bức xạ nhiệt: Xuất hiện từ ánh nắng, lò nung, thiết bị sinh nhiệt cao. Bức xạ mạnh làm tăng nguy cơ say nóng, bỏng nhiệt, đòi hỏi có biện pháp che chắn và kiểm soát.

1.2 Nhóm chỉ tiêu vật lý

Bên cạnh vi khí hậu, các yếu tố vật lý trong môi trường làm việc cũng có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và hiệu suất của người lao động. Doanh nghiệp cần quan trắc thường xuyên để kiểm soát các yếu tố sau:

• Ánh sáng: Cường độ chiếu sáng phù hợp giúp giảm mỏi mắt, tăng độ chính xác khi thao tác và hạn chế tai nạn lao động.
• Tiếng ồn theo dải tần: Tiếng ồn lớn kéo dài gây giảm thính lực, căng thẳng và suy giảm khả năng tập trung.
• Rung chuyển theo dải tần: Rung động từ thiết bị, máy móc nếu vượt mức cho phép có thể ảnh hưởng đến hệ cơ xương và thần kinh.
• Vận tốc rung đứng hoặc ngang: Làm giảm độ ổn định khi vận hành thiết bị, gây khó chịu và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.
• Phóng xạ: Dù ở mức thấp cũng có thể tác động lâu dài đến sức khỏe, cần biện pháp giám sát chặt chẽ.
• Điện từ trường tần số công nghiệp: Xuất hiện trong các xưởng sản xuất điện công suất lớn, ảnh hưởng đến hệ thần kinh và tim mạch.
• Điện từ trường tần số cao: Thường gặp ở lĩnh vực viễn thông, hàn điện tử,… có nguy cơ phơi nhiễm nếu không che chắn tốt.
• Bức xạ tử ngoại: Dễ gây bỏng da, tổn thương mắt và làm tăng nguy cơ ung thư da nếu tiếp xúc kéo dài.

1.3 Nhóm chỉ tiêu bụi các loại

Bụi trong môi trường lao động là một trong những yếu tố nguy hại phổ biến nhất, có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp, da và sức khỏe tổng thể của người lao động. Khi đo kiểm môi trường lao động, doanh nghiệp cần lưu ý đến các loại bụi sau:

• Bụi toàn phần: Tổng lượng bụi có mặt trong không khí, phản ánh mức độ ô nhiễm chung tại nơi làm việc.
• Bụi hô hấp: Những hạt bụi có kích thước nhỏ dễ xâm nhập sâu vào phổi, gây bệnh về đường hô hấp mãn tính.
• Bụi thông thường: Phát sinh từ hoạt động sản xuất, xây dựng, chế biến vật liệu; thường gây kích ứng mắt và đường thở.
• Bụi silic: Khi hít phải lâu dài có nguy cơ dẫn đến bệnh bụi phổi silic, rất nguy hiểm trong ngành khai thác và chế biến đá.
• Bụi kim loại (Chì, Nhôm, Mangan, Cadimi, Sắt, Asen, Crom, Coban, Thủy ngân, Đồng): Nhiễm bụi kim loại có thể gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính, ảnh hưởng đến thần kinh, gan, thận và máu.
• Bụi than: Thường gặp trong khai thác than hoặc luyện kim, gây bệnh bụi phổi than (pneumoconiosis).
• Bụi talc: Gắn với ngành mỹ phẩm, gốm sứ; tiếp xúc lâu dài có thể ảnh hưởng đến hô hấp.
• Bụi bông: Xuất hiện trong ngành dệt may, gây bệnh phổi bông (byssinosis) và các triệu chứng hen suyễn nghề nghiệp.

1.4 Nhóm chỉ tiêu hơi khí độc

Trong nhiều ngành nghề, người lao động có thể tiếp xúc với các loại hơi và khí độc hại phát sinh từ quá trình sản xuất, hóa chất hoặc nhiên liệu. Đây là nhóm chỉ tiêu đặc biệt quan trọng vì có khả năng gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính nếu không được kiểm soát.

• Các hợp chất vô cơ: Gồm khí CO, CO₂, NO₂, SO₂, H₂S… thường sinh ra trong quá trình đốt cháy, hàn cắt, khai thác mỏ,… Những chất này có thể gây thiếu oxy, ngạt thở, ảnh hưởng hệ hô hấp và tim mạch.
• Hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC): Bao gồm benzen, toluen, xylene, formaldehyde, acetone, methanol… thường gặp trong sơn, dung môi, nhựa,…. Tiếp xúc lâu dài có thể gây tổn thương gan, thận, thần kinh.
• Kim loại và hợp chất kim loại: Như chì, cadimi, mangan, thủy ngân, crom… tồn tại ở dạng hơi, khói hoặc bụi mịn. Đây là các chất độc hại tích lũy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến máu, hệ thần kinh và chức năng sinh sản.
• Axit và hợp chất ăn mòn: HCl, H₂SO₄, HF, acetic acid… thường phát sinh trong sản xuất hóa chất, luyện kim, xi mạ. Chúng có tính ăn mòn mạnh, gây bỏng mắt, da và đường hô hấp.
• Khí độc đặc biệt: Một số chất như cyanide, arsine, vinyl chloride, TNT… có độc tính rất cao, chỉ cần tiếp xúc nồng độ thấp cũng gây nguy hiểm tức thì.

1.5 Nhóm chỉ tiêu tâm sinh lý và Ergonomics

Ngoài các yếu tố vật lý và hóa học, môi trường lao động còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tinh thần và sự thoải mái khi làm việc. Doanh nghiệp cần đánh giá các chỉ tiêu sau:

• Đánh giá lao động thể lực: Xác định mức tiêu hao năng lượng, cường độ lao động và khả năng đáp ứng của người lao động để tránh quá tải về thể chất.
• Đánh giá gánh nặng/căng thẳng thần kinh tâm lý: Đo lường mức độ căng thẳng, áp lực công việc và nguy cơ mệt mỏi tinh thần, từ đó đề xuất biện pháp giảm stress, cải thiện hiệu suất.
• Đánh giá ergonomics (tư thế, vị trí, chế độ lao động): Phân tích tư thế làm việc, khoảng cách, chiều cao, thời gian nghỉ ngơi. Mục tiêu là hạn chế bệnh cơ xương khớp và tạo môi trường làm việc thuận lợi, an toàn.

1.6 Nhóm chỉ tiêu tiếp xúc nghề nghiệp

Trong quá trình làm việc, người lao động có thể phải đối mặt với nhiều tác nhân gây hại đến sức khỏe, không chỉ từ môi trường vật lý hay hóa chất mà còn từ yếu tố sinh học và các hợp chất đặc thù. Những chỉ tiêu cần quan trắc gồm:

• Yếu tố vi sinh vật: Bao gồm vi khuẩn, virus, nấm mốc trong môi trường sản xuất, y tế hoặc thực phẩm, có thể gây bệnh truyền nhiễm.
• Yếu tố gây dị ứng, mẫn cảm: Thường gặp trong ngành dược phẩm, hóa chất, dệt may, dễ gây viêm da, hen suyễn hoặc phản ứng quá mẫn.
• Dung môi: Tiếp xúc lâu dài với dung môi hữu cơ (như toluen, xylene, acetone) có thể ảnh hưởng đến gan, thận và hệ thần kinh.
• Yếu tố gây ung thư: Một số hóa chất, bụi và hợp chất nghề nghiệp có khả năng gây ung thư nếu tiếp xúc thường xuyên mà không có biện pháp bảo hộ.

2. Tại sao doanh nghiệp cần nắm vững các chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động?

Doanh nghiệp cần nắm vững các chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động để bảo vệ sức khỏe người lao động, duy trì năng suất và giảm thiểu rủi ro bệnh nghề nghiệp. Khi môi trường làm việc an toàn, người lao động sẽ gắn bó lâu dài và hiệu quả sản xuất được nâng cao. Ngược lại, điều kiện lao động không đảm bảo sẽ dẫn đến suy giảm sức khỏe, tăng chi phí y tế, bồi thường và ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.

Ngoài ra, việc quan trắc định kỳ còn là yêu cầu bắt buộc theo quy định pháp luật, được nêu tại Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, Nghị định 44/2016/NĐ-CP cùng các văn bản hướng dẫn liên quan. Nếu vi phạm, doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính và gặp khó khăn trong công tác quản lý, kiểm định an toàn.

3. Có bắt buộc phải đo đạc tất cả các chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động không?

Theo Điều 35 Nghị định 44/2016/NĐ-CP, doanh nghiệp không bắt buộc phải đo đạc tất cả các chỉ tiêu mà chỉ cần quan trắc đầy đủ những yếu tố có hại được liệt kê trong hồ sơ vệ sinh lao động của cơ sở. Với các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, ngoài đo đạc còn phải thực hiện thêm đánh giá gánh nặng lao động và các chỉ tiêu tâm sinh lý – Ergonomics theo các quy định quan trắc môi trường lao động.

Để xác định chính xác các chỉ tiêu cần quan trắc, doanh nghiệp nên liên hệ với đơn vị được Bộ Y tế chỉ định năng lực (ví dụ: Vinacontrol CE HCM). Các tổ chức này sẽ hỗ trợ xây dựng kế hoạch và triển khai quan trắc đúng quy định, đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và bảo vệ sức khỏe người lao động.

>>> XEM THÊM: Hướng Dẫn Báo Cáo Quan Trắc Môi Trường Lao Động Chi Tiết

4. Bao lâu phải đo đạc các chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động một lần?

Theo quy định, doanh nghiệp phải đo đạc các chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động ít nhất 1 lần/năm. Tuy nhiên, trong thực tế, tần suất có thể cần cao hơn tùy thuộc vào đặc thù sản xuất và mức độ rủi ro tại nơi làm việc.

• Mức độ rủi ro: Môi trường có nhiều yếu tố độc hại, nguy hiểm cần quan trắc thường xuyên hơn.
• Ngành nghề: Các lĩnh vực như khai khoáng, hóa chất, xây dựng thường đòi hỏi quan trắc nhiều lần trong năm.
• Quy mô doanh nghiệp: Số lượng lao động lớn đồng nghĩa với yêu cầu giám sát chặt chẽ hơn.
• Kết quả quan trắc trước đó: Nếu phát hiện vấn đề, cần tăng tần suất để theo dõi hiệu quả khắc phục.
• Thay đổi công nghệ, thiết bị: Khi quy trình sản xuất thay đổi, cần tiến hành quan trắc bổ sung để đánh giá tác động.

Vừa rồi, Vinacontrol CE HCM đã cập nhật đến quý doanh nghiệp các chỉ tiêu quan trắc môi trường lao động mới và đầy đủ nhất 2025. Nếu doanh nghiệp cần hỗ trợ xác định các chỉ tiêu quan trọng và tìm kiếm đơn vị quan trắc môi trường lao động theo Nghị định 44/2016/NĐ-CP do Bộ Y Tế chỉ định, đừng ngần ngại liên hệ ngay đến Vinacontrol CE HCM nhé!

>>> CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:

• Đơn Vị Quan Trắc Môi Trường Lao Động Tại Bình Dương Uy Tín
• Quan Trắc Môi Trường Lao Động Ở Đâu Uy Tín Tại Tp.HCM?